- Ruimtevaartbedrijf SpaceX van Elon Musk gaat een testvlucht doen om de raket Starship in een baan om de aarde te brengen, maar de voor maandag geplande vlucht is afgeblazen.
- De raket is ook van cruciaal belang voor NASA, dat de Starship-raket wil gebruiken voor bemande vluchten naar de maan.
- NASA stopt zelf met het maken van raketten, waardoor de Amerikaanse overheidsorganisatie afhankelijk is van commerciële partijen om missies uit te voeren.
- Lees ook: Elon Musk mag maandag proberen om de megaraket Starship in een baan om de aarde te krijgen: hier kun je de livestream volgen
Elon Musk was van plan maandag voor het eerst een poging doen om de gigantische megaraket Starship in een baan om de aarde te krijgen. Starship, de krachtigste raket ooit, is ontworpen om een lading en bemanning naar de maan, Mars en verder te vervoeren.
Maar de testvlucht moest worden afgeblazen vanwege een probleem in de eerste trap, die ervoor moet zorgen dat de raket loskomt van de grond. De vluchtleiding besloot ongeveer 10 minuten voordat de raket zou opstijgen om de lancering te schrappen. Het aftellen zelf ging wel door, tot 40 seconden voor het tijdstip van lancering, als een soort generale repetitie.
Starship bestaat hoofdzakelijk uit twee onderdelen: een ruimtevoertuig en een zogenoemde booster-raket. Dat laatste onderdeel is al meerdere malen getest door SpaceX en heet de Super Heavy. Het is niet bekend wanneer de afgeblazen testvlucht nu plaats gaat vinden, waarschijnlijk is woensdag de eerstvolgende mogelijkheid.
De langverwachte lancering van Starship is belangrijk voor het Artemis-programma van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA. Een succesvolle vlucht zou betekenen dat dit programma volgens planning verloopt.
De lancering wordt hiermee niet alleen een test voor het ruimtevaartuig. Ook moet duidelijk worden of de strategie van NASA om commerciële partijen te betrekken bij ruimtevaartprogramma’s, een goede zet is geweest, zo stelt onderzoeker op het gebied van de ruimtevaarteconomie Brendan Rosseau van Harvard Business School.
SpaceX kreeg bij een aanbesteding bijna 3 miljard dollar van NASA, zodat de ruimtevaartorganisatie Starship kan gebruiken om voor het eerst sinds 1972 weer mensen op de maan te laten landen.
Vorig jaar november kreeg SpaceX ook een order om Starship te kunnen gebruiken voor NASA's Artemis IV-missie.
NASA leunt op Starship voor de maanreis
Foto: SpaceX
In tegenstelling tot de Apollo-missies, zal NASA voor het eerst sinds 1972 niet met eigen raketten astronauten op de maan zetten.
Het plan is wel om astronauten in een door NASA gefabriceerde SLS raket (Space Launch System) naar de ruimte te brengen. Onderdeel daarvan is het ruimtevaartuig Orion, dat zich in een baan rond de maan gaat bewegen. Vanaf daar zal de bemanning gebruik maken van een Starship-raket (die afzonderlijk wordt gelanceerd), om zich daadwerkelijk naar het maanoppervlak te verplaatsen.
Als de astronauten de missie op de maan hebben volbracht, zal Starship ze weer terugbrengen naar Orion. Daarmee zullen ze terugkeren naar de aarde. Starship blijft dan achter in de ruimte, meldt Space.com.
"NASA-directeur Bill Nelson zal goed opletten bij de proefvluchten van Starship. Deze raketten zijn nu een belangrijk onderdeel van de infrastructuur van NASA", zegt Rosseau.
NASA is niet alleen voor het Artemis III-programma afhankelijk van SpaceX. De ruimtevaartorganisatie laat het bedrijf van Musk ook een maanlander maken voor het Artemis IV-project. Verder mag SpaceX een systeem ontwerpen waarmee de maanlander aan NASA's 'lunar gateway' gekoppeld kan worden. Kostenplaatje: 1,2 miljard dollar.
"NASA heeft er kennelijk vertrouwen in dat SpaceX de Starship op tijd kan leveren. Dat is natuurlijk opmerkelijk, aangezien we nog geen volledig afgeronde testvlucht van het complete systeem hebben gezien", zegt Rosseau.
De Artemis III-missie, een bemande vlucht naar de maan, staat gepland voor december 2025.
NASA is de belangrijkste opdrachtgever van SpaceX
Foto: SpaceX
Toen NASA in 2011 stopte met de bekende Spaceshuttle, is de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie een andere strategie gaan volgen. In plaats van alle energie te steken in het ontwikkelen en lanceren van een raket, begon NASA meer te investeren in particuliere bedrijven voor de ontwikkeling van raketten. Het idee hierbij was dat concurrentie nodig was om lagere kosten en meer efficiëntie te verkrijgen, aldus Rosseau.
Hij zegt dat het een riskante strategie is geweest, maar dat dit "buitengewoon goed" heeft uitgepakt. Volgens hem heeft de aanpak van NASA bedrijven als SpaceX en Blue Origin voortgebracht. "Het feit dat ze NASA als klant hebben, is de enige reden waarom ze bestaan."
SpaceX is niet de enige begunstigde van het maanprogramma. NASA gaf in totaal 14 particuliere bedrijven de opdracht om de komende jaren verschillende ladingen naar de maan te vervoeren. Drie van deze bedrijven moeten dit jaar een lading afleveren.
Musk belooft dat Starship goedkoper en beter werkt
Foto: Paul Hennessy/Getty Images
Er is geen goede schatting voorhanden voor wat een de lancering van een Starship gaat kosten. Musk verwacht dat de kosten per lancering over een paar jaar minder dan 10 miljoen dollar bedragen.
SpaceX wil Starship ook volledig herbruikbaar maken. Dat betekent dat het ruimtevaartuig mogelijk meerdere keren per jaar kan worden gelanceerd. "Het zou het kostenplaatje drastisch kunnen veranderen", zegt Rosseau.
Als SpaceX bijvoorbeeld vijftig lanceringen in één jaar kan realiseren, zou het bedrijf meer vracht kunnen transporteren dan naar de ruimte is gebracht sinds de Spoetnik", zegt Rosseau. SpaceX heeft 150 lanceringen per jaar als doel.
De SLS-raket van NASA heeft een hoog prijskaartje: De ontwikkeling van het project kostte 50 miljard dollar sinds de start van het programma in 2006. En de raket werd pas zes jaar na de oorspronkelijk geplande startdatum in 2016 daadwerkelijk gelanceerd.
Daarnaast moet NASA voor elke lancering een nieuwe SLS bouwen, met een prijskaartje van 4 miljard dollar. Dat maakt de Starship van SpaceX een aantrekkelijk alternatief.
NASA wil niet alleen op Starship vertrouwen
Starship is voorlopig waarschijnlijk het enige voertuig dat NASA op de maan zal laten landen. Maar hoogleraar Greg Autry van het Imperial College in Londen geeft aan dat er meer dan één manier ontwikkeld moet worden om op de maan te komen.
Hij noemt Starship "verbazingwekkend veelbelovend", maar waarschuwt dat er nog heel wat hordes genomen moeten worden. "Als één bedrijf het kan, dan is dat SpaceX wel. Maar gelet op de gebruikelijke vertragingen waar ook Starship niet immuun voor is, is het tijdspad richting een maanlanding toch een punt van zorg", aldus Autry.
NASA moet er wat Autry betreft voor zorgen dat het een alternatieve maanlander heeft, naast Starship. De ruimtevaartorganisatie startte afgelopen september met een aanbesteding voor een tweede maanlander bij concurrenten van SpaceX.
Er is ruimte voor verschillende spelers, zegt Rosseau. Hij kijk vooral naar de New Glenn raket van Blue Origin en de Terran R raket van Relativity Space. "Je wilt gezonde concurrentie in deze sector, zodat de innovatie doorgaat en bedrijven niet zelfgenoegzaam worden."
